الگوی سکونت خارج از مسکن طراحی نمونه موردی:محله جلفا

واژه سکونت مفهوم گسترده ای دارد که منظور از آن مجموعه فعالیت های زیستی بشر اعم از فعالیت های فردی اجتماعی و اقتصادی است و به یک باور کلی می توان گفت که مراد از سکونت همان زندگی است. با توجه به سکونت و مکان هایی که این سکونت در آن ها تحقق می پذیرد ، طراحی مسکن ها تنها وسیله ای برای رسیدن به سکونت خواهد بود ؛ نه اینکه به خودی خود یک هدف باشد. ما برای نیل به مفهوم سکونت نه تنها نیازمند مسکنیم بلکه به فضاهای پیرامونی و خارج از آن برای برطرف کردن نیازهای خود وابسته ایم. در واقع سکونت در فضای میان مسکن ها بعد دیگری از معماری است که مستلزم بذل توجه بیشتری است . سکونت خارج از مسکن ، تنها فعالیت های تفریحی ، اجتماعی یا فعالیت های مربوط به عبور و مرور افراد پیاده نیست؛ بلکه در بر گیرنده ی طیف گسترده ای از فعالیت هاست که فضاهای همگانی محلات و مناطق مسکونی را با معنا و جذاب می سازد. بدون توجه به عرصه های سکونتی خارج از مسکن ما یا در مسکن خود در کنار خانواده و دوستان صمیمی هستیم و یا در شهر میان غریبه ها. حال آنکه بسیاری از خاطرات ما در فضایی مابین خانه و شهر شکل گرفته است. این نگاه فضاهای درون محله را مورد مداقه قرار می دهد و در پی آن است که به کیفیت سکونت خارج از مسکن و زندگی درون محله برسد. در واقع این مطالعه در پی طراحی فضای سکونتی خارج از مسکن به گونه ای است که در عین حالی که پاسخگوی نیازهای رفتاری و روانی مخاطب فضا باشد، عدم یکپارچگی و شکاف فضایی بین مسکن و محیط مسکونی را کمرنگ کند و احساس وابستگی به فضا را در مخاطب تقویت کند. در این میان و برای رسیدن به چنین کیفیتی ابتدا سکونت خارج از مسکن از دیدگاه پدیدارشناسی و روانشناسی مورد پرسش قرار می گیرد و سپس ابعاد مختلف طراحی(اعم از ریختی،ادراکی، اجتماعی،دیداری- شنیداری و عملکردی) برای رسیدن به مولفه های کیفی چنین سکونتی مورد بررسی قرار می گیرد. هدف نهایی این رساله رسیدن به الگوی فضایی سکونت خارج از مسکن در جلفاست. برای رسیدن به این الگو ابتدا الگوهای رایج رفتاری در محله جلفا و خصوصیات کالبدی این محیط در ارتباط با مقوله سکونت خارج از مسکن واکاوی شده اند، در مرحله بعدی ویژگی های سایت به طور اخص مورد پرسش قرار گرفته است و در گام آخر با عنایت به این یافته های میدانی و مرور ادبیات موضوع راهکارهایی برای رسیدن به کیفیت فضایی مناسب جهت سکونت خارج از مسکن ارائه گردیده است. در مرحله نهایی طراحی در این محله با رویکرد ارائه الگوی فضایی جهت تسهیل سکونت خارج از مسکن انجام شده است.